Keto & Cholesterol

De gedachte dat het consumeren van vetrijke voedingsmiddelen mogelijk een nadelige invloed heeft op cholesterolniveaus, is een veelvoorkomende zorg, met name bij het volgen van een ketogeen dieet. De onduidelijkheid tussen Keto en Cholesterol is zelfs vaak een reden om niet te starten met een gezond keto voedingspatroon. Maar hoe beïnvloedt het keto dieet het cholesterol eigenlijk? Laten we de feiten eens bekijken.

Begrip van Cholesterol

Om de relatie tussen cholesterol en een ketogeen dieet te begrijpen, is het essentieel om te begrijpen wat cholesterol precies is. Ondanks de vaak negatieve benaming is cholesterol essentieel voor de werking van het lichaam. Het speelt cruciale rollen zoals de productie van hormonen, weefselherstel en het handhaven van de celstructuur. Cholesterol is aanwezig in elk celmembraan in het lichaam.

Hoewel cholesterol in voedsel voorkomt, produceert het lichaam het zelf ook, voornamelijk in de lever. Het lichaam past de cholesterolproductie aan op basis van de voedingsinname om evenwicht te behouden.

Cholesterolwaarden zijn bovendien dynamisch en reageren op de samenstelling van je voeding. Dat verklaart waarom sommige mensen bij een keto-dieet een tijdelijke stijging zien, zeker wanneer ze metabool gezond en slanker zijn.

Het Concept van 'Goed' en 'Slecht' Cholesterol:

Cholesterol wordt vaak ingedeeld in ‘goede’ en ‘slechte’ typen, meestal verwijzend naar HDL (High-Density Lipoprotein) en LDL (Low-Density Lipoprotein). Deze termen zijn echter simplistisch. HDL is verantwoordelijk voor het transporteren van overtollig cholesterol terug naar de lever, terwijl LDL cholesterol van de lever naar verschillende lichaamsweefsels transporteert.

Beiden spelen cruciale rollen in lichaamsfuncties. Goed en fout is dus niet aan de orde. Van slecht zou je denken ‘weg ermee’ maar dat gaat dus hier niet op.

De Rol van LDL-Cholesterol

Meer bekend als ‘slecht cholesterol’, transporteert LDL (Low-Density Lipoprotein) cholesterol van de lever naar lichaamsweefsels. Het speelt ook belangrijke rollen in de energiestofwisseling, celreparatie en immuunfunctie.

Uit recent onderzoek (KETO-CTA, 2025) blijkt dat verhoogde LDL-waarden bij gezonde mensen op een ketogeen dieet niet automatisch leiden tot plaquevorming of aderverkalking. Bij 100 deelnemers met extreem hoge LDL en ApoB bleek na 1 jaar geen toename in plaque, zolang er bij aanvang geen bestaande vaatverkalking aanwezig was.

Dit bevestigt dat LDL op zichzelf geen betrouwbare voorspeller is van hart- en vaatziekten zonder naar de bredere context te kijken, zoals insulinegevoeligheid en aanwezige plaque.(*)

De Rol van HDL-Cholesterol

HDL (High-Density Lipoprotein), bekend als ‘goed cholesterol’, transporteert overtollig cholesterol van de bloedbaan terug naar de lever voor uitscheiding.

Het Begrip VLDL-Cholesterol

VLDL (Very-Low-Density Lipoprotein) transporteert triglyceriden en andere lipiden van de lever naar de lichaamsweefsels. Na het vrijgeven van hun triglyceriden worden VLDL-deeltjes LDL-deeltjes.

Keto, Cholesterol en Vasculaire Gezondheid

Gezonde slagaders hebben gladde bekledingen, maar factoren zoals roken of het consumeren van bewerkte voedingsmiddelen kunnen de wanden van de slagaders beschadigen. Deze schade veroorzaakt plaquevorming of atherosclerose, waardoor de slagaders vernauwen en de bloedstroom belemmerd wordt, wat kan leiden tot hart- en vaatziekten.

Een opvallende conclusie uit het KETO-CTA-onderzoek is dat ‘plaque voorspelt plaque’, en niet LDL of ApoB. Dat wil zeggen: wie al beginnende vaatverkalking heeft, loopt meer kans op progressie — ongeacht cholesterolwaarden. Wie géén verkalking heeft (CAC = 0), lijkt bij een keto-profiel zelfs relatief veilig te zitten, ook bij hoge LDL (*)

LDL als Indicator

LDL alleen vertelt niet alles over hartproblemen; andere metingen kunnen meer vertellen. Zaken zoals de grootte van de deeltjes en glycatie spelen ook een rol bij hoe LDL het hart en de bloedvaten beïnvloedt.

Cholesterol en het Ketogene Dieet

In tegenstelling tot zorgen kan een ketogeen dieet verschillende gezondheidsmarkers positief beïnvloeden. Studies tonen aan dat het visceraal vet, triglyceriden, kleine LDL-deeltjes, bloedsuikerspiegel, insulinespiegels kan verminderen en insulinegevoeligheid kan verbeteren. Bovendien kan het het risico op atherosclerose en hartproblemen verminderen door VLDL, LDL en HDL te moduleren.

Een recent 1-jarig onderzoek bij zogeheten ‘lean mass hyper-responders’ (LMHR) toonde aan dat verhoogde LDL en ApoB bij slanke, gezonde mensen op keto niet leidde tot extra plaque-opbouw in de kransslagaders.
De deelnemers hadden een gemiddelde BMI van 22, een verhoogd LDL (gemiddeld 254 mg/dL) en zeer goede HDL/triglyceridenwaarden. Bij 87% was er geen enkele progressie van aderverkalking te zien, zolang ze bij aanvang geen plaque hadden. (*)

Cholesterolniveaus op een Ketogeen Dieet

Op een ketogeen dieet kunnen je cholesterolniveaus omhoog gaan vanwege meer vet in je voeding en je lichaam dat zelf ook meer cholesterol aanmaakt. Maar vaak gaat dit gepaard met een toename van HDL, wat betekent dat je lichaam cholesterol beter opruimt. Een belangrijke opmerking is dat Keto niet betekend ‘eet zoveel mogelijk vet’. Het is een uitgebalanceerd voedingspatroon waar suikers worden vermeden, gezonde vetten en eiwitten worden gegeten. dat klinkt al heel anders toch?

De deelnemers in het KETO-CTA-onderzoek volgden gemiddeld al bijna 5 jaar een ketogeen dieet en bleven stabiel in gewicht en gezondheid. Ondanks de hoge LDL-waarden bleven hun bloedvaten grotendeels schoon, mits ze bij aanvang geen kalk of plaque hadden. Dit bevestigt dat de context (gezondheid, inflammatie, eerdere schade) belangrijker is dan het getal LDL alleen.

Insulineresistentie en Cholesterol

Insulineresistentie, gekoppeld aan hartziekten, kan worden verminderd door ketogene diëten. Door de voorkeur te geven aan vetverbranding boven glucoseverbranding, pakken dergelijke diëten de onderliggende oorzaak van insulineresistentie aan.

Het is dus voor de hand liggend dat mensen met een LMHR-profiel (laag gewicht, laag insuline, hoog HDL) vaak geen toename in plaque laten zien ondanks hun LDL-stijging op keto.

Cholesterol: Een Complex Onderwerp

Cholesterol blijft een ingewikkeld onderwerp dat nog steeds veel discussie veroorzaakt vanwege tegenstrijdige studies en interpretaties.

Sommige onderzoeksresultaten kunnen vertekend zijn of verkeerd begrepen worden, dus het is belangrijk om ze kritisch te analyseren.

Samenvattend, hoewel cholesterol en de relatie met voeding complex zijn, suggereren bewijzen dat een ketogeen dieet verschillende gezondheidsmarkers positief kan beïnvloeden, inclusief cholesterol, wanneer het verstandig wordt toegepast en in combinatie met een evenwichtige gezonde en sportieve levensstijl.

Het nieuwe KETO-CTA-onderzoek toont zelfs aan dat bij gezonde mensen zonder plaque, een verhoogd LDL-C op keto niet leidt tot meer aderverkalking. Dit versterkt de overtuiging dat een goed begeleid ketogeen voedingspatroon – met aandacht voor bloeddruk, insuline, ontsteking en leefstijl – een veilige en effectieve keuze kan zijn.(*)